Về điểm giống nhau, hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn đều là những công cụ tài chính phái sinh, cho phép các bên thỏa thuận mua bán một tài sản cơ sở tại một thời điểm xác định trong tương lai với giá đã thỏa thuận trước. Hợp đồng tương lai thực chất là hợp đồng kỳ hạn được tiêu chuẩn hóa. Bên cạnh đó, các hợp đồng này đều có thể áp dụng cho nhiều loại tài sản cơ sở khác nhau, bao gồm hàng hóa (như dầu, bạc, lúa mỳ), tài sản tài chính (như cổ phiếu, trái phiếu, tiền tệ), và các chỉ số thị trường.

Tuy nhiên, giữa hai loại hợp đồng phái sinh này có những điểm khác biệt cơ bản. 

Về thị trường giao dịch, hợp đồng tương lai được giao dịch trên sàn tập trung, còn hợp đồng kỳ hạn giao dịch qua thị trường phi tập trung. Hợp đồng tương lai sẽ được chuẩn hóa về số lượng, chất lượng, thời gian giao hàng và các điều khoản; trong khi đó, hợp đồng kỳ hạn không có sự chuẩn hóa, các điều khoản do hai bên tự thỏa thuận. Do đó, quy mô của hợp đồng tương lai được cố định do sàn giao dịch quy định, trong khi đó quy mô của hợp đồng kỳ hạn sẽ linh hoạt hơn do hai bên tự thỏa thuận.

Giá của tài sản cơ sở trong hợp đồng tương lai được công khai, cạnh tranh và đấu giá trực tiếp trên các sàn giao dịch hay các thị trường tập trung; còn hợp đồng kỳ hạn mức giá của tài sản cơ sở sẽ được thống nhất chỉ giữa hai bên mua và bán, không công khai.

Về thanh toán, hợp đồng tương lai sẽ được thanh toán hàng ngày dựa trên giá trị thị trường, còn hợp đồng kỳ hạn sẽ thanh toán vào ngày đáo hạn khi hai bên giao nhận hàng.

Tính thanh khoản của hợp đồng tương lai cũng cao hơn so với hợp đồng kỳ hạn do có nhiều người tham gia, khả năng chuyển nhượng cũng cao hơn. Hợp đồng kỳ hạn có thanh khoản thấp hơn do chỉ có hai bên tham gia và không dễ chuyển nhượng do là hợp đồng riêng của hai bên.

Về nghĩa vụ đảm bảo, giao dịch hợp đồng tương lai phải đảm bảo thực hiện nghĩa vụ ký quỹ với sở giao dịch hàng hóa và khi giá thị trường thay đổi, có thể yêu cầu bổ sung thêm ký quỹ. Trong khi đó, hợp đồng kỳ hạn không yêu cầu ký quỹ, nghĩa vụ đảm bảo sẽ phụ thuộc vào hai bên.

Các quy định trong giao dịch hợp đồng tương lai cũng được quản lý chặt chẽ bởi cơ quan chức năng và sàn giao dịch, còn hợp đồng kỳ hạn thường không được quản lý chặt chẽ bởi các cơ quan chức năng.

Sau cùng, các hợp hợp đồng tương lai có rủi ro tín dụng thấp do có sự đảm bảo của trung tâm thanh toán bù trừ của sở giao dịch hàng hóa, còn của hợp đồng kỳ hạn sẽ cao hơn do không có sự đảm bảo của trung tâm thanh toán.

Bên dưới là bản tóm tắt sự khác nhau cơ bản hợp đồng tương lai và hợp đồng kỳ hạn:

Nguồn: Tổng hợp